Te Tipuranga ā-Tinana

Tirohia te tukutuku poutama. Koinei te whakamārama o tēnei wāhanga tipu ā-tinana mai mō te mokopuna. Mai i tōna whānautanga ki tōna wehenga i te kōhanga, ko tōna tipuranga tēnei.

Ko te whāngai i te mokopuna kia tipu tōtara mai te tū. Ko te poipoi i te mokopuna kia tipu hihiri tōna kawenga. Ko te ārahi i te mokopuna kia puāwai tōna mana āhua ake.

I te whānautanga:

takoto noa iho

ngote kōnui

torotoro waewae, matimati

kapokapo matimati

Ki te rua marama:

kua tika te titiro ā-whatu

kua taea te hiki i tōna kauae, i a ia e takoto ana i tōna puku

kua taea te hiki i tōna māhunga

kua taea te huri i tōna māhunga me ōna whatu ki te reo kōrero

4–8 marama:

kua taea te huaki i tōna ringa ki te hopu i tētahi mea

te pupuri mā te kapu o te ringa me ngā matimati

te noho mō te wā poto

te tū

te hopu ake mā te kōnui me te kōroa

8–10 marama:

kua taea te ngōki

kua taea te kume ake i a ia kia tū

kua taea te hopu ake mā te kōnui me ngā matimati

kua taea te pupuri i tana pounamu miraka

10–12 marama:

kua taea te haere engari me āwhina

kua tau haere ngā wā mō te wharepaku

kua mutu te whāngai taonga ki tōna waha

1 tau–3 tau:

kua haere ko ia anake

kua āwhina mai i te whakamau kākahu, me te kai

heke whakamuri i ngā ara piki

kua taea te whakahaere i ōna uaua

kua taea te oma, heoi, kei te hingahinga tonu

kua taea te piki ara piki

(Ko ngā kōtiro kua eke ki te weherua o tōna tōroatanga; ko ngā tamatāne kei muri tata iho)

3 tau–5 tau:

kua mōhio ki te haere ki te wharepaku

kua tata te whāngai i a ia tonu

(I te rima tau kei runga atu te tipu ā-kōiwi o ngā kōtiro; kua tipu te roro o te tamaiti ki te 75% te taumaha)

He Pukapuka: Random House Encyclopedia. 1977

Nā Tilly Reedy i whakamāori. 1995

He mea tango mai i te Pinepine te Kura. Te Tāhuhu o te Mātauranga 2000.